[:el]Η οστεοαρθρίτιδα είναι ο πλέον κοινός τύπος αρθρίτιδας ειδικά στους ηλικιωμένους. Κάποιες φορές λέγεται και εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων. Η οστεοαρθρίτιδα πλήττει κυρίως το χόνδρο, το σκληρό αλλά ολισθηρό ιστό που καλύπτει τα άκρα των οστών, όπου συναντώνται για να σχηματίσουν μία άρθρωση. Ο χόνδρος φυσιολογικά επιτρέπει στα οστά να «γλιστρούν» το ένα πάνω στο άλλο. Απορροφά επίσης την ενέργεια από την κίνηση. Στην οστεοαρθρίτιδα, το επιφανειακό στρώμα του χόνδρου σπάει και φθείρεται. Αυτό επιτρέπει στα οστά κάτω από το χόνδρο να «τρίβονται» μεταξύ τους προκαλώντας πόνο, οίδημα και απώλεια κινητικότητας στην άρθρωση. Με την πάροδο του χρόνου, η άρθρωση μπορεί να αλλοιωθεί. Επίσης, μικρές εναποθέσεις οστού – που ονομάζονται οστεόφυτα – μπορεί να αναπτυχθούν στις άκρες των αρθρώσεων. Κομμάτια οστού ή χόνδρου μπορεί, ακόμη, να αποσπαστούν και να επιπλέουν μέσα στον αρθρικό χώρο. Αυτό επιτείνει τον πόνο και την αρθρική βλάβη.

Οι ασθενείς που πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα συνήθως παρουσιάζουν πόνο στις αρθρώσεις και ακαμψία. Αντίθετα με άλλες μορφές αρθρίτιδας, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η οστεοαρθρίτιδα επηρεάζει μόνο την αρθρική λειτουργία. Δεν επηρεάζει το δέρμα, τους πνεύμονες, τους οφθαλμούς ή τα αιμοφόρα αγγεία.

Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, μία άλλη κοινή μορφή αρθρίτιδας, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους ιστούς των αρθρώσεων, προκαλώντας πόνο, φλεγμονή και τελικά αρθρική βλάβη και δυσμορφία. Τυπικά εμφανίζεται σε ασθενείς μικρότερης ηλικίας από αυτούς της οστεοαρθρίτιδας και η συμπτωματολογία της περιλαμβάνει οίδημα και ερυθρότητα στις αρθρώσεις. Επίσης, η αρθρική συμπτωματολογία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι συμμετρική – αυτό σημαίνει ότι αν μία άρθρωση επηρεάζεται τότε η ίδια άρθρωση στην αντίθετη πλευρά του σώματος, παρουσιάζει παρόμοια συμπτώματα. Η οστεοαρθρίτιδα, αντιθέτως, μπορεί να επηρεάζει μόνο μία άρθρωση ή να επηρεάζει τη μία άρθρωση πολύ σοβαρότερα απ’ ότι την άλλη.

Ποιοι πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα;

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μακράν η πιο κοινή μορφή αρθρίτιδας, και το ποσοστό των ασθενών που πάσχουν από αυτήν αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία. Εκτιμάται ότι περίπου 27 εκατομμύρια Αμερικανοί ηλικίας 25 ετών και άνω πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα.

Αν και η οστεοαρθρίτιδα παρουσιάζεται συχνότερα σε μεγαλύτερες ηλικίες, μπορεί να εμφανιστεί και σε νεαρούς ανθρώπους, συνήθως μετά από κάποιο αρθρικό τραυματισμό, αρθρική δυσμορφία ή κάποια γενετική ανωμαλία του χόνδρου. Η νόσος εμφανίζεται τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες. Σε ασθενείς κάτω των 45 ετών εμφανίζεται συχνότερα στους άντρες, ενώ μετά τα 45 είναι συχνότερη στις γυναίκες. Είναι συχνότερη στους παχύσαρκους και σε ασθενείς που η εργασία τους είναι επιβαρυντική για κάποιες αρθρώσεις.

Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας;

Οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα συνήθως παρουσιάζουν πόνο στις αρθρώσεις και ακαμψία. Οι αρθρώσεις που επηρεάζονται συχνότερα είναι αυτές στα άκρα των δακτύλων, η άρθρωση του αντίχειρα, του λαιμού, της μέσης, του γόνατος και του ισχίου.

Η οστεοαρθρίτιδα επηρεάζει κάθε ασθενή με διαφορετικό τρόπο. Μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα, αλλά στους περισσότερους ασθενείς αναπτύσσεται σταδιακά σε ένα διάστημα ετών. Σε κάποιους ανθρώπους, η οστεοαρθρίτιδα είναι σχετικά ήπια και παρεμποδίζει ελάχιστα τις καθημερινές εργασίες, σε άλλες περιπτώσεις προκαλεί έντονο πόνο και αναπηρία.

Οι αρθρώσεις και τα μέρη τους

Η άρθρωση είναι το σημείο που δύο ή περισσότερα οστά συνδέονται. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων (όπως το κρανίο και η πύελος), οι αρθρώσεις επιτρέπουν την κίνηση μεταξύ των οστών και απορροφούν τις δονήσεις των κινήσεων. Τα μέρη αυτών των αρθρώσεων περιλαμβάνουν:

• Χόνδρος: Ένας σκληρός αλλά ολισθηρός ιστός στο άκρο κάθε οστού. Ο χόνδρος φθείρεται και θρυμματίζεται στην οστεοαρθρίτιδα.
• Αρθρικός Θύλακος: Ένας σκληρός μεμβρανικός ασκός που εμπεριέχει όλα τα οστικά και αρθρικά μέρη της άρθρωσης.
• Αρθρικός Υμένας: Μία λεπτή μεμβράνη στο εσωτερικό του αρθρικού θυλάκου που περικλείει το αρθρικό υγρό.
• Αρθρικό Υγρό: Ένα υγρό που λιπαίνει την άρθρωση και διατηρεί το χόνδρο λείο και υγιή.
• Σύνδεσμοι, Τένοντες και Μύες: Ιστοί που περικλείουν τα οστά και τις αρθρώσεις, και βοηθούν τις αρθρώσεις να λυγίζουν και να κινούνται. Οι σύνδεσμοι είναι χοντροί ιστοί με σχήμα χορδής που συνδέουν τα οστά μεταξύ τους.
• Τένοντες: Σκληρές, ινώδεις χορδές που συνδέουν τους μύες με τα οστά. Οι μύες είναι ένα σύνολο ειδικών κυττάρων που, όταν δεχτούν ένα νευρικό ερέθισμα, χαλαρώνουν ή συστέλλονται για να παράγουν κίνηση.

Πώς μπορείτε να διαπιστώσετε αν πάσχετε από Οστεοαρθρίτιδα;

Συνήθως η συμπτωματολογία της οστεοαρθρίτιδας εισέρχεται αργά. Στα πρώιμα στάδια της νόσου, μπορεί να αισθάνεστε πόνο στις αρθρώσεις μετά από έντονη φυσική άσκηση. Αργότερα ο αρθρικός πόνος μπορεί να γίνει πιο έντονος. Μπορεί επίσης να παρουσιάσετε αρθρική ακαμψία, ειδικά μετά το πρωινό ξύπνημα.

Αν και η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε άρθρωση, επηρεάζει συχνότερα τα χέρια, τα γόνατα, το ισχίο και τη σπονδυλική στήλη (στον αυχένα ή στη μέση). Ανάλογα με την άρθρωση που επηρεάζεται εμφανίζονται και αντίστοιχα συμπτώματα:

• Χέρια: Η οστεοαρθρίτιδα στα χέρια φαίνεται να έχει κληρονομικό χαρακτήρα. ΑΝ η μητέρα ή η γιαγιά σας έχει ή είχε οστεοαρθρίτιδα στα χέρια, τότε διατρέχετε κίνδυνο άνω του μετρίου να παρουσιάσετε κι εσείς οστεοαρθρίτιδα. Η οστεοαρθρίτιδα των χεριών είναι συχνότερη στις γυναίκες και συνήθως εμφανίζεται μετά την εμμηνόπαυση.
• Γόνατα: Τα γόνατα είναι μία από τις αρθρώσεις που επηρεάζονται συχνότερα από την οστεοαρθρίτιδα. Τα συμπτώματα στα γόνατα περιλαμβάνουν ακαμψία, οίδημα και πόνο, γεγονός που καθιστά δύσκολο το περπάτημα καθώς και κάποιες άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται με τα γόνατα. Η οστεοαρθρίτιδα στα γόνατα μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία.
• Ισχίο: Η άρθρωση του ισχίου είναι επίσης μία άρθρωση που προσβάλλεται συχνά από την οστεοαρθρίτιδα. Όπως και στην οστεοαρθρίτιδα στα γόνατα, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο και ακαμψία της άρθρωσης. Ορισμένες φορές βέβαια ο πόνος μπορεί να γίνει αισθητός στη βουβωνική χώρα, στο εσωτερικό των μηρών, στους γλουτούς ή ακόμη και στα γόνατα. Η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου μπορεί να περιορίσει την κίνηση και την κάμψη, δυσχεραίνοντας κάποιες καθημερινές λειτουργίες όπως το ντύσιμο.
• Σπονδυλική Στήλη: Η οστεοαρθρίτιδα στους σπονδύλους μπορεί να εμφανιστεί σαν ακαμψία και πόνος στον αυχένα ή στη μέση. Σε κάποιες περιπτώσεις, μεταβολές στους σπονδύλους που σχετίζονται με την οστεοαρθρίτιδα μπορεί να προκαλέσουν πίεση στα νεύρα που εξέρχονται από τη σπονδυλική στήλη, προκαλώντας αδυναμία και μούδιασμα στα χέρια και στα πόδια. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να επηρεαστεί ακόμα και η λειτουργία της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου.

Διάγνωση της Οστεοαρθρίτιδας

Δεν υπάρχει ειδική εξέταση για τη διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας. Ωστόσο, κάποιες φορές οι γιατροί χρησιμοποιούν μία σειρά εξετάσεων για να επιβεβαιώσουν τη διάγνωση ή να αποκλείσουν άλλες ασθένειες που μπορεί να προκαλούν τα συμπτώματά σας. Οι εξετάσεις που χρησιμοποιούνται συχνότερα είναι:

• Κλινικό ιστορικό: Ο γιατρός ξεκινά ζητώντας σας να περιγράψετε τα συμπτώματά σας, πότε και πώς ξεκίνησαν καθώς και πώς εξελίχθηκαν με την πάροδο του χρόνου. Ο γιατρός θα σας ρωτήσει επίσης για άλλα νοσήματα που μπορεί να έχετε εσείς και η οικογένειά σας καθώς και αν παίρνετε κάποια φάρμακα.
• Φυσική εξέταση: Ο γιατρός θα εξετάσει τα αντανακλαστικά και τη γενικότερη υγεία σας, καθώς και τη μυϊκή σας δύναμη. Θα εξετάσει επίσης τις αρθρώσεις σας και θα παρατηρήσει τον τρόπο που περπατάτε ή επιτελείτε κάποιες δραστηριότητες της καθημερινής σας ζωής.
• Ακτινογραφία με ακτίνες Χ: Η ακτινογραφία μπορεί να βοηθήσει το γιατρό να καθορίσει το είδος της αρθρίτιδας που έχετε καθώς και το μέγεθος της αρθρικής βλάβης. Η ακτινογραφία στην άρθρωση μπορεί να αποκαλύψει αν υπάρχει βλάβη στο χόνδρο, στο οστό ή αν υπάρχουν οστεόφυτα. Συχνά υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ της έκτασης της αρθρικής βλάβης που φαίνεται στην ακτινογραφία και του πόνου που βιώνει ο ασθενής. Η ακτινογραφία πάντως στα πρώιμα στάδια της νόσου δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμη αφού δεν έχει γίνει εκτεταμένη βλάβη στο χόνδρο.
• Μαγνητική Τομογραφία: Γνωστή και σαν MRI, η μαγνητική τομογραφία παρέχει υψηλής ανάλυσης απεικονίσεις των εσωτερικών οργάνων του σώματος. Η εξέταση αυτή περιλαμβάνει έναν ισχυρό μαγνήτη με τη χρήση του οποίου παράγονται αυτές οι απεικονίσεις. Η μαγνητική τομογραφία συνήθως χρησιμοποιείται όταν υπάρχει έντονος πόνος, τα ευρήματα της ακτινογραφίας είναι ελάχιστα και υποδεικνύουν βλάβες σε άλλους ιστούς της άρθρωσης όπως σε κάποιο σύνδεσμο ή σε άλλο κομμάτι του συνδετικού ιστού όπως ο μηνίσκος.
• Άλλες εξετάσεις: Εξετάσεις αίματος μπορεί να χρειαστούν επίσης για να αποκλειστούν άλλα αίτια των συμπτωμάτων σας. Μπορεί ακόμη να χρειαστεί να ληφθεί αρθρικό υγρό από την άρθρωση και να εξεταστεί με μικροσκόπιο. Τι δείγμα αρθρικού υγρού μπορεί να περιέχει βακτήρια, αποδίδοντας έτσι τον πόνο σε κάποια λοίμωξη ή κρυστάλλους ουρικού οξέος που παραπέμπουν σε ουρική αρθρίτιδα.

Η οστεοαρθρίτιδα είναι τόσο κοινή, ειδικά σε ηλικιωμένους, που τα συμπτώματα που φαίνεται να οφείλονται στην ασθένεια, μπορεί να οφείλονται σε άλλες παθήσεις. Ο γιατρός θα προσπαθήσει να ανακαλύψει την αιτία των συμπτωμάτων αποκλείοντας άλλες παθήσεις και αναγνωρίζοντας παθήσεις που επιδεινώνουν τη συμπτωματολογία.

Θεραπεία της Οστεοαρθρίτιδας

Τα περισσότερα θεραπευτικά προγράμματα περιλαμβάνουν ένα συνδυασμό προσεγγίσεων που προσαρμόζονται στις ανάγκες και τον τρόπο ζωής του κάθε ασθενή. Τα περισσότερα προγράμματα περιλαμβάνουν τρόπους να περιοριστεί ο πόνος και να βελτιωθεί η λειτουργικότητα της άρθρωσης.

Οι Τέσσερις Στόχοι της Θεραπείας

• Αντιμετώπιση του πόνου
• Βελτίωση της λειτουργικότητας της άρθρωσης
• Διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους
• Διατήρηση ενός υγιούς τρόπου ζωής

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις

• Άσκηση
• Έλεγχος του σωματικού βάρους
• Μη φαρμακευτική αντιμετώπιση του πόνου και εναλλακτικές θεραπείες
• Αναλγητικά φάρμακα
• Χειρουργική επέμβαση

Άσκηση

Η έρευνα έχει δείξει ότι η καλύτερη θεραπεία για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι η σωματική άσκηση. Η σωματική άσκηση μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση, να μειώσει τον πόνο, να αυξήσει την ευκαμψία καθώς και να βελτιώσει την καρδιακή λειτουργία και τη φυσική κατάσταση. Η άσκηση όταν εκτελείται σωστά δεν έχει σχεδόν καμία ανεπιθύμητη ενέργεια. Η ποσότητα και η μορφή της άσκησης που θα συστηθεί από το γιατρό θα εξαρτηθεί από τις αρθρώσεις που εμπλέκονται, τη σταθερότητά τους και αν έχει γίνει ήδη αρθροπλαστική. Το περπάτημα και το κολύμπι είναι κάποιες από τις ασκήσεις που προτείνονται για την οστεοαρθρίτιδα. Ο γιατρός ή ο φυσιοθεραπευτής σας μπορεί να προτείνει τις κατάλληλες ασκήσεις ανάλογα με την κατάστασή σας. Ο ύπνος και η ξεκούραση των αρθρώσεων είναι επίσης ουσιώδεις.

Έλεγχος του βάρους

Αν είστε υπέρβαρος ή παχύσαρκος, πρέπει να προσπαθήσετε να χάσετε βάρος. Η απώλεια βάρους μπορεί να μειώσει την επιβάρυνση των αρθρώσεων που στηρίζουν το βάρος του σώματος, να περιορίσει τη βλάβη των αρθρώσεων και να αυξήσει την κινητικότητα. Ένας διαιτολόγος μπορεί να συστήσει την κατάλληλη διατροφή. Η υγιεινή διατροφή σε συνδυασμό με τη σωματική άσκηση είναι τα σημαντικότερα βήματα για την απώλεια βάρους.

Μη φαρμακευτική αντιμετώπιση του πόνου και εναλλακτικές θεραπείες

Οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα μπορεί να αναζητήσουν κι άλλους τρόπους για να αντιμετωπίσουν τον πόνο. Για παράδειγμα:

Ζέστη και Κρύο: Η ζέστη και το κρύο (ή ένας συνδυασμός των δύο) μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά χρήσιμος στην αντιμετώπιση του πόνου. Η θερμότητα μπορεί να εφαρμοστεί με διάφορους τρόπους – με ζεστές πετσέτες, ζεστά επιθέματα ή με ένα ζεστό μπάνιο – με σκοπό να αυξήσει τη ροή του αίματος και να ανακουφίσει από τον πόνο και την ακαμψία. Στην αντίθετη περίπτωση, παγοκύστες, που μειώνουν τη φλεγμονή, μπορούν να απαλύνουν από τον πόνο και να μουδιάσουν την περιοχή.

Διαδερμική ηλεκτρική νευρική διέγερση (TENS): Η TENS είναι μία τεχνική που χρησιμοποιεί μία μικρή ηλεκτρονική συσκευή για να κατευθύνει ήπιους ηλεκτρικούς παλμούς σε νευρικές απολήξεις που βρίσκονται κάτω από το δέρμα στην επώδυνη άρθρωση. Μπορεί να ανακουφίσει από τους πόνους που οφείλονται στην οστεοαρθρίτιδα. Με τη λειτουργία της μπλοκάρει τα μηνύματα πόνου στον εγκέφαλο και τροποποιεί τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον πόνο.

Μασάζ: Με την τεχνική αυτή που επικεντρώνεται στους μύες, αυξάνεται η ροή του αίματος και ανεβαίνει η θερμοκρασία σε μία καταπονημένη περιοχή. Ωστόσο, οι αρθρώσεις που είναι καταπονημένες από την οστεοαρθρίτιδα είναι εξαιρετικά ευαίσθητες, επομένως ο θεραπευτής πρέπει να είναι πολύ εξοικειωμένος με τα προβλήματα που προκαλεί η νόσος.

Συμπληρώματα διατροφής: Συμπληρώματα διατροφής όπως η γλυκοζαμίνη και η θειική χονδροϊτίνη, καθώς και κάποιες βιταμίνες, έχει αναφερθεί ότι βελτιώνουν τα συμπτώματα ασθενών με οστεοαρθρίτιδα.

Φαρμακευτική αγωγή για τον πόνο

Πολύ συχνά συνταγογραφούνται φάρμακα από τους γιατρούς με σκοπό να μειωθεί ο πόνος και να βελτιωθεί η κινητικότητα. Οι γιατροί λαμβάνουν υπ’ όψη τους ένα σύνολο παραγόντων όταν επιλέγουν το κατάλληλο φάρμακο για έναν ασθενή με οστεοαρθρίτιδα. Αυτοί περιλαμβάνουν την ένταση του πόνου, πιθανές παρενέργειες του φαρμάκου, το ιατρικό ιστορικό καθώς και άλλα φάρμακα που μπορεί να παίρνει.

Επειδή κάποια φάρμακα παρουσιάζουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους ή με άλλες παθήσεις, είναι σημαντικό να ενημερώσετε το γιατρό σας για όλα τα φάρμακα που παίρνετε καθώς και για το ιατρικό ιστορικό σας πριν σας χορηγηθεί κάποια φαρμακευτική αγωγή. Αν ο γιατρός σας έχει ενημερωθεί πλήρως, μπορεί να σας προτείνει το κατάλληλο φάρμακο για την ανακούφιση από τον πόνο με τις λιγότερες δυνατές παρενέργειες.

Τα ακόλουθα είδη φαρμάκων χρησιμοποιούνται συχνά στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας:

• Αναλγητικά: Από του στόματος αναλγητικά, όπως η ακεταμινοφαίνη, είναι συχνά από τα πρώτα φάρμακα που χορηγούνται για την ανακούφιση του πόνου σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα.
• ΜΣΑΦ (Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα): Είναι μία μεγάλη οικογένεια φαρμάκων που χρησιμοποιούνται τόσο για την αντιμετώπιση του πόνου όσο και της φλεγμονής. Παραδείγματα φαρμάκων αυτής της οικογενείας που χρησιμοποιούνται συχνά είναι η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη. Αν και πολλά ΜΣΑΦ χορηγούνται χωρίς συνταγή γιατρού, πολλά άλλα, όπως οι αναστολείς του COX-2, μπορούν να αγοραστούν μόνο με συνταγή γιατρού.
• Ναρκωτικές ή ουσίες με κεντρική δράση: Κάποιες φορές τα ΜΣΑΦ που χορηγούνται χωρίς συνταγή δεν είναι αρκετά για την ανακούφιση από τον πόνο ή μπορεί να αντενδείκνυνται λόγω κάποιας πάθησης του ασθενή. Στις περιπτώσεις αυτές ο γιατρός συνταγογραφεί ναρκωτικές ή ουσίες με κεντρική δράση. Αυτά τα φάρμακα έχουν αρκετές παρενέργειες μεταξύ των οποίων και η πιθανότητα εθισμού.
• Κορτικοστεροειδή: Τα κορτικοστεροειδή είναι ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ορμόνες που παράγονται φυσιολογικά στο σώμα ή τεχνητά με σκοπό να χρησιμοποιηθούν σαν φάρμακα. Συνήθως χορηγούνται ενέσιμα στις αρθρώσεις που πάσχουν με σκοπό να προσφέρουν ανακούφιση από τον πόνο. Συνήθως χορηγούνται 2-4 φορές ετησίως με σκοπό να αντιμετωπιστούν εξάρσεις της νόσου.
• Υποκατάστατα του Υαλουρονικού Οξέος: Τα προϊόντα αυτά έχουν σχεδιαστεί για να αντικαταστήσουν ένα φυσιολογικό συστατικό της άρθρωσης που είναι υπεύθυνο για τη λίπανση και τη θρέψη της. Ανάλογα με το προϊόν που θα προτείνει ο γιατρός σας, χορηγούνται σε 3-5 ενέσεις. Τα προϊόντα αυτά έχουν εγκριθεί μόνο για τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος.
• Άλλα φάρμακα: Αρκετά άλλα φάρμακα μπορεί να χορηγηθούν για τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας. Αυτά περιλαμβάνουν τοπικές αλοιφές για την ανακούφιση από τον πόνο, εντριβές και σπρέι τα οποία εφαρμόζονται απ’ ευθείας στο δέρμα πάνω από επώδυνες αρθρώσεις.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Για αρκετούς ασθενείς, μία χειρουργική επέμβαση μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο και την αναπηρία που προκαλούνται από την οστεοαρθρίτιδα. Το χειρουργείο γίνεται με σκοπό να επιτευχθεί ένα από τα ακόλουθα:

• Απομάκρυνση κομματιών οστού και χόνδρου που έχουν αποκοπεί και βρίσκονται στο αρθρικό υγρό με αποτέλεσμα να εμποδίζουν την κίνηση της άρθρωσης (αρθροσκοπικός χειρουργικός καθαρισμός)
• Επανατοποθέτηση των οστών (οστεοτομία)
• Εξομάλυνση των οστών

Ο χειρουργός μπορεί να αντικαταστήσει την προσβεβλημένη άρθρωση με μία τεχνητή (προσθετική άρθρωση). Οι τεχνητές αυτές αρθρώσεις κατασκευάζονται από κράματα μετάλλων, υψηλής πυκνότητας πλαστικά και κεραμικά υλικά. Κάποιες προσθετικές αρθρώσεις στερεώνονται στην επιφάνεια των οστών με ειδικές λιθόκολλες. Άλλες έχουν πορώδεις επιφάνειες και βασίζονται στην ανάπτυξη του οστού πάνω στις επιφάνειες αυτές για να σταθεροποιηθούν (η διαδικασία αυτή λέγεται βιολογική σταθεροποίηση). Οι τεχνητές αρθρώσεις έχουν διάρκεια 10-15 χρόνια ή περισσότερο. Ο χειρουργός θα επιλέξει το σχήμα και τα συστατικά της τεχνητής άρθρωσης ανάλογα με το βάρος, την ηλικία, το φύλο, το επίπεδο δραστηριότητας και τις συνοδές παθήσεις του εκάστοτε ασθενή.

Οι εξελίξεις στον τομέα της αρθρικής αντικατάστασης έχουν επιτρέψει, σε κάποιες περιπτώσεις, να γίνεται αντικατάσταση μόνο του τμήματος της άρθρωσης που έχει καταστραφεί, αφήνοντας ανέπαφο το υπόλοιπο της άρθρωσης. Η αντικατάσταση του ισχίου γίνεται επίσης με πολύ μικρότερες τομές απ’ ότι στο παρελθόν.

Για να ληφθεί η απόφαση αν χρειάζεται χειρουργική επέμβαση ένας ασθενής πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη αρκετοί παράγοντες μεταξύ των οποίων η ηλικία του, η εργασία του, ο βαθμός της αναπηρίας, η ένταση του πόνου και ο βαθμός που η αρθρίτιδα επηρεάζει την καθημερινότητά του. Μετά το χειρουργείο και την αποκατάσταση, ο ασθενής συνήθως νιώθει λιγότερο πόνο και οίδημα και κινείται ευκολότερα.

Ποιες ειδικότητες ασχολούνται με τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας;

Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας συχνά απαιτεί τη συνεργασία αρκετών διαφορετικών ειδικοτήτων. Οι ειδικότητες αυτές περιλαμβάνουν:

• Παθολόγος: Συνήθως ένας παθολόγος είναι υπεύθυνος για τη θεραπεία της αρθρίτιδας. Ο παθολόγος διαχειρίζεται επίσης άλλες συνοδές νόσους και συντονίζει τους άλλους επαγγελματίες υγείας που εμπλέκονται στη θεραπεία σας.
• Ρευματολόγος: Είναι ένας γιατρός που ειδικεύεται στη θεραπεία της αρθρίτιδας και γενικότερα παθήσεων που επηρεάζουν τις αρθρώσεις, τους μύες και τα οστά.
• Ορθοπεδικός: Χειρουργοί που ειδικεύονται στη θεραπεία (χειρουργική και μη) παθήσεων των οστών ή των αρθρώσεων.
• Φυσιοθεραπευτής: Επαγγελματίας υγείας που δουλεύει με τους ασθενείς με σκοπό να βελτιώσουν τη λειτουργία των αρθρώσεων.
• Εργοθεραπευτής: Επαγγελματίας υγείας που ενημερώνει τον ασθενή πώς να προστατεύσει τις αρθρώσεις του, να μειώσει τον πόνο και να πραγματοποιήσει δραστηριότητες της καθημερινότητάς του.
• Διαιτολόγος: Επαγγελματίας υγείας που ασχολείται με τη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους.
• Φυσίατρος: Ιατρός που βοηθά τον ασθενή να επαναφέρει τη λειτουργικότητα της άρθρωσης.
• Πιστοποιημένος Βελονιστής: Επαγγελματίας υγείας που μειώνει τον πόνο και βελτιώνει τη φυσική λειτουργία εισάγοντας λεπτές βελόνες μέσα στο δέρμα σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος.
• Ψυχολόγος: Επαγγελματίας υγείας που βοηθά τον ασθενή να αντιμετωπίσει δυσκολίες στο οικογενειακό ή εργασιακό του περιβάλλον που προκύπτουν από την πάθησή του.
• Κοινωνικός Λειτουργός: Επαγγελματίας που βοηθά τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν κοινωνικά προβλήματα που προκύπτουν από την αναπηρία, όπως ανεργία, οικονομικές δυσκολίες υγειονομική περίθαλψη στο σπίτι και άλλες ανάγκες.
• Χειροπράκτης: Επαγγελματίας υγείας που ειδικεύεται στη θεραπεία της σπονδυλικής στήλης και της λειτουργίας της.

Πρόγνωση

Η έρευνα ανοίγει νέες προοπτικές στη θεραπεία των ασθενών με οστεοαρθρίτιδα. Μία ισορροπημένη, ολοκληρωμένη προσέγγιση παραμένει το κλειδί για να παραμείνετε ενεργοί και υγιείς με τη νόσο. Οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα πρέπει να συνδυάζουν άσκηση, χαλάρωση, ενημέρωση και φαρμακευτική αγωγή για να επιτύχουν την βέλτιστη θεραπευτική απόκριση. Καθώς οι επιστήμονες ανακαλύπτουν συνεχώς καινούρια στοιχεία για τη νόσο, νέες θεραπείες και φάρμακα γίνονται διαθέσιμα. Αυτές οι εξελίξεις αναμένεται να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών με οστεοαρθρίτιδα και των οικογενειών τους.

Λέξεις-Κλειδιά

Ακτινογραφία με ακτίνες Χ: Μία διαδικασία κατά την οποία ακτινοβολία χαμηλής έντασης διέρχεται από το σώμα για να παράγει μία εικόνα που λέγεται ακτινογραφία. Η ακτινογραφία στην άρθρωση μπορεί να αποκαλύψει αν υπάρχει βλάβη στο χόνδρο, στο οστό ή αν υπάρχουν οστεόφυτα.

Αναστολείς του COX-2: Μία σχετικά νέα κατηγορία μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) που έχουν κατασκευαστεί για να ανακουφίσουν από τον πόνο και να μειώσουν τη φλεγμονή.

Αρθρικό υγρό: Ένα υγρό που εκκρίνεται από τον αρθρικό υμένα και λιπαίνει την άρθρωση διατηρώντας το χόνδρο λείο και υγιή.

Αρθρικός Θύλακος: Ένας σκληρός μεμβρανικός ασκός που συγκρατεί τα οστά και τα υπόλοιπα μέρη της άρθρωσης.

Αρθρικός υμένας: Μία λεπτή μεμβράνη στο εσωτερικό του αρθρικού θύλακου που εκκρίνει αρθρικό υγρό.

Αρθροπλαστική: Μία επέμβαση κατά την οποία αντικαθίσταται το τμήμα του χόνδρου που έχει υποστεί βλάβη χωρίς να επηρεάζονται τα υπόλοιπα μέρη της άρθρωσης.

Βιοδείκτες: Σημεία ή βιολογικές ουσίες που υποδηλώνουν αλλαγές στα οστά ή τον χόνδρο. Οι γιατροί εκτιμούν ότι μια μέρα θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν βιοδείκτες για να διαγνώσουν την οστεοαρθρίτιδα πριν προκληθεί σοβαρή αρθρική βλάβη καθώς και για να παρακολουθήσουν την πορεία της νόσου και την ανταπόκρισή της στη θεραπεία.

Γλυκοζαμίνη: Μία ουσία που παράγεται φυσιολογικά στο σώμα, και συμβάλλει στη δημιουργία και επιδιόρθωση του χόνδρου.

Διαδερμική ηλεκτρική νευρική διέγερση (TENS): Mία τεχνική που χρησιμοποιεί μία μικρή ηλεκτρονική συσκευή για να κατευθύνει ήπιους ηλεκτρικούς παλμούς σε νευρικές απολήξεις που βρίσκονται κάτω από το δέρμα στην επώδυνη άρθρωση. Μπορεί να ανακουφίσει από τους πόνους που οφείλονται στην οστεοαρθρίτιδα. Με τη λειτουργία της μπλοκάρει τα μηνύματα πόνου στον εγκέφαλο και τροποποιεί τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον πόνο.

Θειική Χονδροϊτίνη: Ένα φυσικό συστατικό του αρθρικού χόνδρου που φαίνεται να αντλεί αρθρικό υγρό μέσα στο χόνδρο. Η χονδροϊτίνη συχνά χορηγείται σαν συμπληρωματική θεραπεία της γλυκοζαμίνης για τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας.

Κολλαγόνο: Μια οικογένεια από ινώδεις πρωτεΐνες που αποτελούν συστατικά του χόνδρου. Τα κολλαγόνα είναι τα δομικά στοιχεία του δέρματος, των τενόντων, των οστών και άλλων συνδετικών ιστών.

Κορτικοστεροειδή: Ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ορμόνες που παράγονται φυσιολογικά στο σώμα ή τεχνητά για φαρμακευτική χρήση. Τα κορτικοστεροειδή χορηγούνται συνήθως ενέσιμα στην άρθρωση για να ανακουφίσουν από τον πόνο και να μειώσουν τη φλεγμονή.

Μαγνητική τομογραφία (MRI): Μία εξέταση που παρέχει ηλεκτρονικές απεικονίσεις υψηλής ευκρίνειας διαφόρων ιστών του σώματος.

Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ): Μία οικογένεια φαρμάκων που χορηγούνται με συνταγή ή χωρίς και ανακουφίζουν από τον πόνο και τη φλεγμονή. Παραδείγματα ΜΣΑΦ είναι η ιβουπροφένη και η κετοπροφένη.

Μύες: Ένα σύνολο ειδικών κυττάρων που, όταν δεχτούν ένα νευρικό ερέθισμα, χαλαρώνουν ή συστέλλονται για να παράγουν κίνηση.

Οστεοαρθρίτιδα: Η πλέον κοινή μορφή αρθρίτιδας. Χαρακτηρίζεται από την καταστροφή του αρθρικού χόνδρου που προκαλεί πόνο, ακαμψία και αναπηρία.

Οστεοτομία: Μία επέμβαση που περιλαμβάνει την τομή και επαναπροσαρμογή των οστών, με σκοπό να μετατοπιστεί το βάρος από μία κατεστραμμένη και επώδυνη επιφάνεια των οστών σε μία υγιέστερη.

Οστεόφυτα: Μικρές οστικές εκβλαστήσεις που εμφανίζονται στις παρυφές μίας άρθρωσης που πάσχει από οστεοαρθρίτιδα.

Ρευματοειδής αρθρίτιδα: Μία μορφή αρθρίτιδας στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους ιστούς των αρθρώσεων και προκαλεί με πόνο, φλεγμονή και τελικά αρθρική βλάβη και δυσμορφία. Συνήθως εμφανίζεται σε μικρότερη ηλικία απ’ ότι η οστεοαρθρίτιδα και προκαλεί οίδημα και ερυθρότητα στις αρθρώσεις. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί ακόμη να επηρεάσει το δέρμα, τους πνεύμονες, τους οφθαλμούς και τα αιμοφόρα αγγεία.

Σύνδεσμοι: Ισχυρά τμήματα συνδετικού ιστού που συνδέουν τα οστά μεταξύ τους, παρέχοντας σταθερότητα.

Τένοντες: Σκληρές, ινώδεις χορδές που συνδέουν τους μύες με τα οστά.

Υαλουρονικό Οξύ: Μία ουσία που ευθύνεται για την ολισθηρότητα του αρθρικού υγρού και μπορεί να είναι μειωμένη στους ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα. Σε κάποιους ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα στα γόνατα, τα ενέσιμα υποκατάστατα του υαλουρονικού οξέος αυξάνουν την ολισθηρότητα, μειώνουν τον πόνο και βελτιώνουν την κινητικότητα της άρθρωσης.

Χόνδρος: Ένας σκληρός και ολισθηρός ιστός που καλύπτει την αρθρική επιφάνεια κάθε οστού. Η καταστροφή του αρθρικού χόνδρου είναι το κύριο χαρακτηριστικό της οστεοαρθρίτιδας.

Πηγή: https://pathologia.eu/anosologia/%ce%bf%cf%83%cf%84%ce%b5%ce%bf%ce%b1%cf%81%ce%b8%cf%81%ce%af%cf%84%ce%b9%ce%b4%ce%b1/[:]